Palenie tytoniu a wpływ na rozwój RZS?^1,2

Palenie ma wpływ na rozwój ponad jednej trzeciej poważnych przypadków RZS¹

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest jednym z zaburzeń powstających w wyniku oddziaływań między czynnikami środowiskowymi a predysponującymi czynnikami genetycznymi. Prawdopodobnie choroba związana jest z dietą, spożyciem kawy, alkoholu i masą ciała¹.

Bardzo dobrze udokumentowanym czynnikiem ryzyka jest palenie tytoniu^1,2.

Po raz pierwszy związek między RZS a paleniem tytoniu przedstawiono w latach 80. XX wieku, kiedy to zwrócono uwagę na znacznie częstsze hospitalizacje z powodu RZS wśród palaczy¹.

Dalsze badania wskazywały, że palenie tytoniu ma istotny wpływ na częstość zachorowań na RZS. w prospektywnym randomizowanym badaniu klinicznym wykazano, że ryzyko RZS związane z paleniem tytoniu zależy również od płci i jest ono wyższe u palących mężczyzn niż u palących kobiet².

W badaniu wykazano, że iloraz zagrożeń wystąpienia RZS u kobiet przed i po menopauzie, które kiedykolwiek paliły, był znacznie większy niż u kobiet stroniących od tytoniu. Co więcej, stwierdzono, że ryzyko RZS pozostawało znacząco podwyższone jeszcze przez 10–20 lat od chwili zaprzestania palenia.

Dwa razy wyższe ryzyko występowania RZS u palących mężczyzn²

Badacze udowodnili również, że ryzyko wystąpienia RZS u palących mężczyzn jest prawie dwukrotnie wyższe niż u niepalących. w przypadku kobiet ryzyko wystąpienia RZS u palących było 1,3 raza wyższe w porównaniu z niepalącymi².

Wykazano także silny związek między paleniem tytoniu a obecnością przeciwciał przeciwko cytrulinowanym peptydom (ACPA). Przeciwciała te są uważane za wysoce swoiste dla RZS. Ich wykrycie jest dziś ważnym elementem diagnostyki RZS. Na ogół ryzyko pojawienia się ACPA rosło wraz ze wzrostem liczby wypalanych papierosów.

W grupie chorych na RZS, u których występowały APCA przeciwciała przeciwko tzw. cytrulinowanym peptydom są uważane za wysoce specyficzne dla RZS. Ich wykrycie jest dziś ważnym elementem diagnostyki RZS) A i M APCA częściej wykrywano u palących chorych na RZS niż u chorych niepalących².

U palaczy, chorych na RZS, rośnie ryzyko wystąpienia guzków reumatoidalnych, które są dla pacjenta bezbolesne, lecz równocześnie szpecą.

Palenie wpływa na przebieg leczenia chorych na RZS.

Palący chorzy z RZS wymagają większych dawek leków przeciwreumatycznych niż chorzy niepalący. Brak odpowiedzi na leczenie wiąże się z historią nałogu w przeszłości (liczba paczkolat), niezależnie od tego, czy w chwili podjęcia leczenia chorzy palą, czy nie.

Z danych Karolińska Institute w Sztokholmie wynika, że palenie jest odpowiedzialne za 35 proc. poważnych i około 20 proc. wszystkich przypadków choroby RZS. Badacze ze Sztokholmu przypominają, że na ryzyko zachorowania na RZS wpływa też szereg innych czynników środowiskowych, jak zanieczyszczenie powietrza, regularne spożywanie alkoholu, a także gospodarka hormonalna. Dlatego u palaczy ryzyko wystąpienie RZS może się różnić w różnych grupach pacjentów³.

Podsumowanie jest jednak jednoznaczne. Badania dowodzą jasno, iż palenie jest istotnym czynnikiem występowania RZS. w szczególności osoby obciążone ryzykiem rodzinnym powinny bezwzględnie zerwać z nałogiem palenia.

Piśmiennictwo:

1. Karison EW, Van Schaardenburg D i wsp. Strategies to predict rheumatoid arthritis development in at-risk populations. Rheumatology. 2016; 55: 6 – 15
2. Amson Y et al.: Wpływ dymu tytoniowego na odporność, zapalenie i procesy autoimmunologiczne. Dermatologia po Dyplomie 2010; 1(4): 31–43.
3. http://www.medonet.pl/zdrowie/wiadomosci,palenie-zwiazane-z-ponad-jedna-trzecia-powaznych-przypadkow-rzs,artykul,1633561.html (Karolinska Instytute, Sztokholm)