Czym jest RZS?

Reumatoidalne zapalenie stawów (w skrócie RZS) jest przewlekłą chorobą układową, która atakuje głównie drobne stawy.

Kobiety chorują na RZS 3 x częściej niż mężczyźni; najczęstsza zachorowalność przypada na 3-5 dekadę życia – jest więc mitem, że reumatyzm dotyka głownie ludzi starszych. Na RZS mogą cierpieć nawet dzieci czy nastolatkowie¹

Skąd się bierze RZS?

RZS to choroba autoimmunologiczna, co oznacza, że organizm z niewiadomych przyczyn zaczyna zwalczać sam siebie. Przyczyna tej choroby jest więc nieznana, ale wyróżniono kilka czynników, które mogą zwiększać ryzyko zachorowania na reumatoidalne zapalenie stawów. Należą do nich czynniki genetyczne. Dodatni wywiad rodzinny w kierunku RZS zwiększa ryzyko zachorowania 3 – 9x² . Drugą grupą czynników zwiększających ryzyko zachorowania na RZS są czynniki środowiskowe, z których najczęstszym i najbardziej udokumentowanym jest nikotynizm (odpowiada za rozwój RZS aż u 25% chorych)^3,4. Wpływ na rozwój RZS może mieć także niższe wykształcenie, wysoka masa urodzeniowa czy otyłość (umiarkowane dowody wysokiego ryzyka)³.

Jakie są objawy RZS?

Do głównych objawów RZS należą⁵:

1. Nieswoiste zapalenie symetryczne stawów - głównie drobnych stawów rąk i stóp (bolesność stawu podczas ucisku, obrzęk stawu i tkanek okołostawowych, wysięk w stawie – bez zaczerwienienia skóry!)
2. Sztywność poranna stawów wywołana gromadzeniem się płynu obrzękowego w zmienionych zapalnie tkankach podczas snu. Często sztywności towarzyszy bolesność stawów.
3. obrzęk stawów, która jest wynikiem rozrostu błony maziowej,
4. tkliwość stawu na ucisk – charakterystyczny bolesny dla chorego na RZS uścisk dłoni przy powitaniu.,
5. ograniczenie ruchomości – zajęty staw traci zdolność do wykonywania pełnego zakresu ruchów; a jeśli dojdzie do uszkodzenia struktur stawu w wyniku zapalenia i wtórnych zmian zwyrodnieniowych – nieodwracalne upośledzenie funkcji stawów,
6. deformacja stawów – jest konsekwencją długo trwającej choroby;

Mogą się pojawić również zmiany pozastawowe takie jak:

1. guzki reumatoidalne (bezbolesne guzki podskórne najczęściej zlokalizowane w okolicy stawów rąk i łokci
2. przyspieszony rozwój miażdżycy
3. zapalenie naczyń i opłucnej
4. przyspieszony rozwój osteoporozy
5. suchość spojówek
6. zespół kanału cieśni nadgarstka czy ucisk na rdzeń kręgowy
7. uszkodzenie nerek.

Piśmiennictwo:

1. Wiland P. Reumatoidalne zapalenie stawów – epidemiologia, schematy terapeutyczne. Przewodnik Lekarza/Guide for GPs. 2004;3(3):68-71.
2. Anaparti V i wsp. Arthritis Research &Therapy. 2017; 19:249-260
3. Prof. Brygida Kwiatkowska, prezentacja medyczna 4.01.2018
4. Amson Y et al., Dermatologia po Dyplomie, 2010; 1(4):31-43
5. https://reumatologia.mp.pl/choroby/63732,reumatoidalne-zapalenie-stawow